MAKSİMUM EMİŞ DERİNLİĞİNİN TESPİTİ (Z1)
Pompanın kavitasyondan korunması için gerekli maksimum emiş derinliğinin tespitinde kullanılacak formül;
Z1 = Pb – NPSH gerekli – Hr – pV
Pb: Barometrik basınç (mSS). Deniz seviyesinden yüksekliğe göre değişir. Deniz seviyesinden yukarılara çıkıldıkça barometrik basınç azalır. (Bknz. tablo 2)
Hr: Pompa emiş hattındaki toplam iletim kayıpları (mSS).
pV: Buhar basıncı (mSS). Su sıcaklığına göre değişir. (Bknz. tablo 1)
NPSH gerekli: (Emiş ağzındaki net pozitif basınç). Pompa öngörülen çalışma şartlarındaki NPSH değeridir.
.png)
Buhar Basıncı Tablosu - Tablo 1
Atmosferik Basınç (Pb) Yüksekliğe Göre Değişim Tablosu - Tablo 2
Örnek: Net emiş derinliğinin hesabı
Q : 13 m³/h
NPSH : 4 mSS
Pb : 10,13 mSS
Hr : 2 mSS (Yaklaşık olarak kabul edelim)
Üç farklı su sıcaklık şartında sistemi kullandığımızı düşündüğümüzde;
T = 20°C’ de Pv : 0,22 mSS
Z1 = 10,13-4-2-0,22 = 3,91 m
T = 50°C’ de Pv : 1,147 mSS
Z1 = 10,13-4-2-1,147 = 2,98 m
T = 80°C’ de Pv : 4,67 mSS
Z1 = 10,13-4-2-4,67 = - 0,54 m
Not : Net emiş derinliğinin tespitinde emniyet payı olarak (-0,5m) almak uygun olacaktır.
Pompaların Negatif Emiş Koşullarında Çalıştırılması Durumunda Kavitasyon Oluşmaması İçin Alınması Gereken Önlemler Nelerdir?
- Pompa, emiş yapılacak su deposunun hemen üzerine monte edilmeli tek dirsek ile su deposuna bağlanmalıdır.(Pompa emiş hattının uzunluğu minimum seviyede tutulmalıdır.)
- Emiş hattındaki su hızı, maksimum pompa debisi dikkate alınarak 1.5 m/s den yüksek olmamalıdır. Maksimum debi ve 1.5m/s su hızı dikkate alınarak pompa emiş hattının çapı tespit edilmelidir.
- Emiş hattı mümkün olduğunca düz bir hat olmalı, filtre, pislik tutucu vb. lokal kayıp yaratacak armatürlerin kullanımından kaçınılmalıdır.
- Hesaplamalar sonucu tespit edilen emiş yüksekliği(Z1) değerinden daha derin bir noktadan pompa emişe zorlanmamalıdır. Müsaade edilir emiş yüksekliği(Z1) aşıldığında pompa kavitasyona uğrayacaktır.
- Emiş yapılacak su sıcaklığı önemli bir parametredir, su sıcaklığı arttıkça buharlaşma kayıpları artacak ve pompanın emiş yapabileceği net yükseklik düşecektir.(Bknz, yukarıdaki örnek hesaplama.)
- Deniz seviyesinden yükseklere çıkıldıkça atmosferik basınç azalmaktadır. Deniz seviyesinde atmosferik basınç Pb =10,13mSS olup, deniz seviyesinden yüksek yerlerde ya yukarıdaki tablodan Pb değeri okunmalı ya da kabaca -0,5mSS Pb değerinin düşük alınması gerekmektedir.
